Trong tiếng Nga, chia động từ là một phần rất quan trọng khi học ngữ pháp vì nó liên quan trực tiếp đến thì, ngôi, số và thể của hành động. Động từ trong tiếng Nga được chia theo hai nhóm chính gọi là hai “kiểu chia” hay “thể chia” (спряжение): chia theo nhóm 1 và nhóm 2. Mỗi nhóm có những đuôi riêng ở hiện tại hoặc tương lai gần. Ngoài ra, tiếng Nga còn có khái niệm về thể động từ (вид глагола), bao gồm thể hoàn thành và thể chưa hoàn thành, được sử dụng tùy theo mục đích diễn đạt hành động đã hoàn tất hay chưa.
Đầu tiên, muốn chia một động từ, bạn cần xác định nguyên mẫu (infinitive) của động từ, thường kết thúc bằng -ть. Ví dụ như говорить (nói), читать (đọc), писать (viết), делать (làm), v.v. Sau đó, xác định nhóm chia của động từ. Thông thường, các động từ có đuôi -ать hoặc -ять thuộc nhóm 1, còn các động từ có đuôi -ить thuộc nhóm 2. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp ngoại lệ nên bạn cần học thuộc dần.
Ví dụ với động từ делать (làm), thuộc nhóm 1. Khi chia ở thì hiện tại:
-
Я делаю (tôi làm)
-
Ты делаешь (bạn làm)
-
Он/она делает (anh ấy/cô ấy làm)
-
Мы делаем (chúng tôi làm)
-
Вы делаете (các bạn/ông bà làm)
-
Они делают (họ làm)
Còn với động từ говорить (nói), thuộc nhóm 2, thì hiện tại sẽ là:
-
Я говорю
-
Ты говоришь
-
Он/она говорит
-
Мы говорим
-
Вы говорите
-
Они говорят
Chia động từ ở quá khứ trong tiếng Nga lại đơn giản hơn. Bạn chỉ cần bỏ đuôi -ть của nguyên mẫu và thêm đuôi -л, sau đó kết hợp với giống và số của chủ ngữ. Ví dụ với читать:
-
Он читал (anh ấy đã đọc)
-
Она читала (cô ấy đã đọc)
-
Оно читало (nó đã đọc – giống trung)
-
Они читали (họ đã đọc)
Một điểm quan trọng trong tiếng Nga là động từ còn chia theo thể. Một động từ thể chưa hoàn thành (несовершенный вид) mô tả hành động đang diễn ra, lặp lại, hoặc chưa hoàn tất. Trong khi đó, thể hoàn thành (совершенный вид) mô tả hành động đã hoàn tất. Ví dụ: читать (đọc – chưa hoàn thành) và прочитать (đọc xong – hoàn thành). Điều này ảnh hưởng đến việc lựa chọn thì vì thể hoàn thành không chia được ở thì hiện tại mà chỉ dùng cho quá khứ hoặc tương lai.
Việc chia động từ trong tiếng Nga đòi hỏi người học phải ghi nhớ nhiều dạng khác nhau, cũng như luyện tập thường xuyên để làm quen với các quy tắc và ngoại lệ. Khi học từ mới, bạn nên ghi chú luôn nguyên mẫu, nhóm chia, thể động từ và cách chia ở các thì cơ bản để dễ ghi nhớ và áp dụng.